ვობლერების აღწერა
ვობლერები უნივერსალური სპინინგის სატყუარაა, რომელიც შესაფერისია დამწყები მეთევზეებისთვისაც კი. მათი საშუალებით ჭერა შესაძლებელია ზამთარში და ზაფხულში, ნებისმიერ წყალში. თუ თქვენ აირჩევთ ვობლერის სწორ მოდელს, შეგიძლიათ თევზაობა ნებისმიერ ფართობზე კარგი შედეგით. სატყუარას არჩევენ რეზერვუარის ტიპისა (არაღრმა წყალი, ღრმა ორმოები და ა.შ.) და დანიშნულების მიხედვით: თევზაობის სახეობა (ნავიდან, სანაპირო ზოლზე) და თევზის, ასევე თევზაობის სტილის მიხედვით. მწარმოებლები გვთავაზობენ ვობლერების ფართო ასორტიმენტს, რომლებიც განსხვავდებიან წონით, ფორმით, ზომით, ნიჩბის შეტევის კუთხით, წყალზე მგრადობით და ფერით. მახასიათებლების სწორი კომბინაციით მოდელის არჩევით, თქვენ მიიღებთ დიდ შედეგს ნებისმიერ თევზაობის პირობებში. ამ სტატიაში მე ვეცდები რა ტიპის ვობლერები არსებობს, განიხილოთ მათი თვისებები და უპირატესობები.
ვობლერი არის, ძირითადად მტაცებელ თევზზე სათევზაოდ განკუთვნილი, მყარი ან ნახევრადმყარი მოცულობითი სატყუარა. ვობლერები არსებობენ სხვადასვა ფორმის, შეფერილობის, ზომის და წონის. ტიპიური ვობლერი ძირითადად, პლასტიკისგან ან ხისგანაა (უმეტესად ბალსა- balsa) დამზადებული და თავისი ფორმით მტაცებელი თევზის კვებითი ბაზის ობიექტების (მცირე ზომის თევზი, ლიფსიტა, ამფიბია ან მწერი) იმიტაციაა, უმეტესად ავადმყოფი ან დაჭრილი თევზის. ის შედგება შემდეგი ნაწილებისაგან:
პირველი მასალა , საიდანაც დაიწყო სატყუარების დამზადება , იყო ხე , ჩვეულებრივ ბალსა, დღეს ამ მასალას უარყოფენ მისი არა მყარი თვისებების გამო . ვინაიდან გამოჩდა ახალი ტექნოლოგიები (3D პრინტერი, ლაზერული ჭრა და სინთეტიკური ბაზებისგან დამზადებული ვობლერები – პოლისტიროლის ქაფი და სხვადასხვა პოლიმერები.) თითქმის ყველა თანამედროვე პროდუქტის მოდელი პლასტიკურია.
პოლიმერული სატყუარების უპირატესობები: მსუბუქი წონა; მექანიკური დაზიანების ა.შ.) ახალმა ტექნოლოგიებმა გააუმჯობესა გამძლეობა (მტაცებელი თევზის ნაკბენები), ტენიანობა (პროდუქტი არ შთანთქავს წყალს); ხელმისაწვდომი ფასი (ბალსასგან დამზადებული ვობლერი
მსხვრევადია და ძვირი წარმოებისას შესაბამისად ,გასაყიდი ფასიც იზრდება ) ახალი მასალების და ტექნოლოგიების გამოყენებით მივიღეთ დაბალი ღირებულება და წარმოების ეფექტურობა. პლასტიკური ვობლერი შეიძლება გაკეთდეს ნებისმიერი ფორმის, გამოიყურება მაქსიმალურად ბუნებრივად და აქვს მაღალი სიმტკიცე. ვობლერის მთავარი კრიტერიუმი, რომლითაც ვობლერები იყოფა არის მათი ფორმაა.
კორპუსი (ტანი), კორპუსში დამალული მავთულის კარკასი, წყალში ჩაღრმავებისათვის განკუთვნილი ე.წ. ნიჩაბი
(ტუჩი, ენა), ძუის სამაგრი და კარკასზე დამაგრებული (დაკიდებული) ერთი ან რამოდენიმე (მაქსიმუმ ოთხი)
სამკავი (ზოგჯერ კავი ან ორკავი).
ვობლერების კლასიფიცირება”
ხშირად ვობლერებზე მითითებულია მათი ცურვადობა-ძირვადობის აღმნიშვნელი კატეგორიები და ასევე მათი ჩაღრმავების (ჩაყვინთვის) პარამეტრები. ვობლერების შეძენისა და მათი გამოყენებისასას მნიშვნელოვანია ამ პარამეტრების ცოდნა. საჭიროა, რომ დამწყებ სპინინგისტებს წარმოდგენა უნდა ჰქონდეთ ამ კუთხით.
ვობლერების ცურვადობა-ძირვადობის კატეგორიები აღინიშნება შემდეგნაირად:
- F (Floating) — მოტივტივე (მცურავი). ამ კლასის ვობლერები არ იძირებიან (ტივტივებენ) წყალში იმ მომენტამდე სანამ გატარებას არ დავიწყებთ. გატარებისას ვობლერი “ნიჩაბის” დახრის მიხედვით ყვინთავს შესაბამის სიღრმეზე და გაჩერების დროს უმალ ამოტივტივდება ზედაპირზე.
- FF (Fast Floating) – სწრაფად ამოტივტივებადი (ამომყვინთავი). ამ ტიპის ვობლერის საჭირო სიღრმეზე განლაგებისთვის გატარების ტემპი საკმაოდ სწრაფი უნდა გვქონდეს. გაჩერების შემდეგ იგი ძალიან სწრაფად უბრუნდება ზედაპირს (ამოყვინთავს).
- SF (Slow Floating) – ნელა ამოტივტივებადი (ამომყვინთავი). ძალიან გავს წინა მოდელს, განსხვავება იმაშია რომ იგი უფრო ნელი ტემპით უბრუნდება გაჩერებისას ზედაპირს.
- SP (Suspending) – ნეიტრალური ტივტივობის (ცურვადობის) ვობლერები. ცურვადობის ნეიტრალური ბალანსით, რომელსაც გააჩნია უნარი გატარების პაუზისას გაჩერდეს წყლის იმ ფენაში სადაც იმყოფება პაუზის მომენტში.
- SSS (Super Slow Sinking) – ძალიან ნელა ძირვადი მოდელი. აქ პრინციპში ყველაფერი გასაგებია – უმოძრაოდ დატოვებული ვობლერი ძალიან ნელა იძირება.
- SS (Slow Sinking) –ნელა ძირვადი მოდელი. უმოძრაოდ დატოვებული ვობლერი ნელა იძირება.
- S (Sinking) – ძირვადი. წყალზე დაცემის თანავე იწყებს საშუალო სიჩქარით ძირვას.
- FS (Fast Sinking) – სწრაფად ძირვადი მოდელი. წყალზე დაცემის თანავე იწყებს სწრაფი ტემპით ფსკერისკენ ძირვას.
უმრავლეს შემთხვევებში ვობლერებზე (ან მათ შეფუთვაზე, ყუთებზე) დატანიალია აღნიშვნა F, S და SP.
ვობლერების მუშაობის ჰორიზონტი, მათი ჩაღრმავების (ჩაყვინთვის) პარამეტრები
ცურვადობა-ძირვადობის გარდა ვობლერებს გააჩნიათ დამატებითი პარამეტრი – ყვინვადობა (გატარებისას ნიჩბის ხარჯზე ჩაღრმავების უნარი). ანუ ვობლერე შეიძლება იყოს ცურვადი (მოტივტივე) და თან (იმავდროულად) მყვინთავი.
შესაბამისად, არსებობენ სიღრმული ვობლერები, რომლებიც გატარების დაწყებისთანავე, საკმაოდ მოზრდილი ნიჩბის ( ტუჩის) ხარჯზე, ყვინთავენ (ღრმავდებიან) წყლის ფენაში და იწყებენ ფსკერისკენ სწრაფად დაშვებას.
წყლის სხვადასხვა დონის ფენებში ვობლერების მუშაობის ჰორიზონტები აღინიშნება შემდეგნაირად:
SSR [super Shallow Runner] – სუპერ ზედაპირული ვობლერი
SR [shallow Runner] – ზედაპირული ვობლერი
MR [Medium Runner] ან MDR [Medium Deep Runner] – შუალედური, საშუალო სიღრმეზე მომუშავე ვობლერი
DD ან DR [ Deep Diver] ან [Deep Runner] – ღრმად მომუშავე ვობლერის აღნიშვნა
SDR [super Deep Runner] და XDD [Extra Deep Diver] – ძალზედ ღრმად მომუშავე ვობლერის აღნიშვნა.
აღსანიშნავია, რომ უმეტეს შემთვევაში ვობლერის ჩაღრმავების (ჩაყვინთვის) პარამეტრები მითითებულია შეფუთვაზე მეტრებში ან ფუტებში .
ვობლერების ტიპები ჩაღრმავების მიხედვით
სიღრმე – სატყუარის სამუშაო სიღრმის დონე, რომელზედაც ის შეიძლება იყოს მოპოვებისას.
ვობლერების ტიპები ამ კრიტერიუმის მიხედვით:
• ზედაპირული – სიღრმე 1 მ-მდე გამოიყენება არაღრმა წყლებში სათევზაოდ, ბურჯებიდან,
ნავიდან. ისინი მსუბუქი წონისაა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი ცურავს მაღლა, როდესაც
ახვევა ჩერდება. მაგალითი: პოპერი.
• საშუალო სიღრმის – 1,5 მ-მდე გამოიყენება საშუალო სიღრმის რეზერვუარებში. მაგალითები:
rattlin, jerkbait, darter.
• ღრმა წყლები : ტბა , ზღვა – სიღრმე 2,5-დან 12 მ-მდე განკუთვნილია სათევზაოდ ღრმა
ტბებში და მდინარეებში, ღია ზღვაში ნავიდან და ა.შ. დიდია და შეუძლია ადიოდეს წონით
450 გ-მდე. მაგლითად: minnow, shad, fat, crank.
ვობლერების მარკირება სიღრმის მიხედვით:
SR (არაღრმა მორბენალი) ზედაპირი (1.2 მ)
SSR (სუპერ ზედაპირული მორბენალი) ზედმეტი ზედაპირული (0,3 მ)
MR (საშუალო მორბენალი) საშუალო წყალქვეშა (2 მ)
MDR (საშუალო ღრმა მორბენალი) საშუალო სიღრმის წყალქვეშა (3 მ)
DR (ღრმა მორბენალი) ღრმა დაივინგი (4 მ)
SDR (სუპერ ღრმა მორბენალი) სუპერ ღრმა დაივინგი (6 მ)
XDR (ექსტრა ღრმა მორბენალი) დამატებითი ღრმა დაივინგი ან ტროლინგი (6-8 მ ან მეტი)
ვობლერების ტიპები
ვობლერების ფორმის მრავალფეროვნება თანამედროვე სათევზაო ინდუსტრიაში კოლოსალურია. დამწყები სპინინგისტი, რომელიც პირველად მოხვდება მეთევზეთა აღჭურვილობის დიდ მაღაზიაში დახლთან, არჩევანის გაკეთება საკმაოდ რთული იქნება. მიუხედავად ამისა მაინც არსებობს არც თუ ისე რთული კლასიფიცირების ტაბულა ვობლერების ფორმის მიხედვით, რომლის ცოდნაც ნაწილობრივ სავალდებულოა და დამწყებ სპინინგისტებს გამოადგებათ. რათა სამომავლოდ შეარჩიონ შესაფერისი კლასიფიცირების სატყუარები კონკრეტული მტაცებელი სახეობის თევზებისათვის.
ფორმის მიხედვით განასხვავებენ 12 მოდელს:
მინოუ (Minnow) – ინგლისურიდან თარგმანში ლიფსიტას ნიშნავს. ამ ტიპის ვობლერების ვიწრო და მოგძო ფორმა აქვთ, გამოიყენებენ მათ წყალსატევის ზედა შრეში სათევზაოდ. ეს არის ყველაზე პოპულარული ტიპის ვობლერი. აქვს ვიწრო კორპუსი, კვეთით მრგვალი ან გვერდებზე ოდნავ გაბრტყელებული. ფორმა წააგავს სალამურას. აქვს კარგი კონტროლირება და მართვისას აჩვენებს განსხვავებულ თამაშს: „გველის“ მოძრაობას, თამაშს. სატყუარას იყენებენ (ქაშაპი,ქორჭილა ა.შ.) მტაცებლების დასაჭერად, რომლებიც უპირატესობას ანიჭებენ ვიწრო ტანის თევზს.
[/vc_column_text]
შედი (Shad) – ოდნავ მაღალი ფორმით, წყლის შუა და ფსკერთან ახლოს მომუშავე ვობლერის მოდელი. გვერდებზე ძლიერად გაბრტყელებული, მაღალი ტანი აქვს. ქაშაყს ან თაღლითას ჰგავს. შექმნილია ღრმა წყალში თევზაობისთვის და ასევე შესაფერისია ზედაპირული თევზაობისთვის. მას აქვს დიდი მყვინთავის კუთხე და მკაცრად ვერტიკალური ტრაექტორია, რის წყალობითაც სწრაფად იძირება ფსკერზე.
ფეთი (Fat) – წვეთის ფორმის მქონე მოდელი. იგი მინოუზე მოკლეა და შედზე მასიური. მოცულობითი და მოკლე. აღჭურვილია ფართო ნიჩბით, რის
წყალობითაც მას აქვს მოძრაობის საინტერესო ერთიანი გატარების საშუალებით. როგორც წესი, გამოიყენება ქორჭილაზე ან ქარიყლაპიაზე ზედაპირული თევზაობისას. მოცულობითი სხეულის გამო, ვობლერი დიდი წინააღმდეგობით მოძრაობს, ამიტომ ის ძალიან მკაფიოდ ქმნის ვიბრაციას თევზისთვის. სატყუარას შიგნით არის ბურთულები, რომლებიც დამატებით ხმაურს ქმნიან.
კრენკი (Crank) – გარდამავალი მოდელი ფეთსა და შედს შორის. გამოირჩევა მაღალ სიხშირიანი თამაშით გატარებისას. აერთიანებს ჩრდილისა და Fat-ის (მსუქანას) თვისებებს. აქვს მოკლე და მოცულობითი სხეული ფართოდან ვიწრო ნაწილზე მკვეთრი გადასვლით. სათევზაო ზოლში ტრიალებისას ის ირხევა გვერდიდან გვერდზე და ციმციმებს. ეს ვობლერი უნივერსალურია – შესაფერისია ნებისმიერი რეზერვუარისთვის, განურჩევლად მიმდინარე და ქვედა სტრუქტურისა და შეიძლება გამოყენებულ იქნას წლის ნებისმიერ დროს. გამოიყენება კალმახის, და ქორჭილის
დასაჭერად.
პოპერი (Popper) – წყლის ზედაპირიდან თევზაობისთვის შექმნილი მოდელი. ვობლერს არ გააჩნია “ნიჩაბი”. კორპუსის წინა ნაწილში მას აქვს სპეციალური შეღრმავება, რომელიც გატარებისას მტაცებლისთვის მიმზიდველ ხმას გამოსცემს. პოპერს აქვს ძაბრის ფორმის ან ამოჭრილი წინა მხარე. როდესაც ხტუნავს, ის ასხამს წყალს და გამოსცემს წკრიალა ხმებს. გამოიყენება სპინინგით თევზაობისთვის და ასევე Fly Fishing -ით თევზაობისთვის. სატყუარას შეიძლება ჰქონდეს გრძელი და წაგრძელებული სხეული, ან მოკლე და ცრემლის ფორმის სხეული. გაფართოებული პოპერები მტაცებლების ყურადღებას იპყრობს ხმით, ხოლო ცრემლის ფორმის სატყუარა მტაცებლების ყურადღებას იქცევს გვერდიდან გვერდიდან ხახუნის დროს. ამ ტიპის ვობლერი გამოიყენება ზედაპირული თევზაობისთვის არაღრმა წყალში, მოდელი შესაფერისია ქარიყლაპიას, ქორჭილას, ქაშაპის და კალმახის დასაჭერად.
ჯერქ-ბეითი (JerkBait) – ამ ტიპის მოდელებს არ გააჩნიათ “ნიჩაბი” და ისინი საკმაოდ დიდი ზომისები არიან. Jerk ინგლისურიდან თარგმანში ხისტ მოქაჩვას (გამოკვრას) ნიშნავს. ეს ვობლერი გაკვრითი (ხისტი მოქაჩვების სერია) გატარებისთვისაა შექმნილი და 3 (სამ) ქვეჯგუფად იყოფა — გლაიდერები, დაივერები და პულბეითები. ეს დაყოფა განპირობებულია გატარების სპეციფიკით. ასე გლაიდერები საჭიროებენ სპინინგის ჯოხით ჰორიზონტალურ სიბრტყეში გაკვრით გატარებას, დაივერები ვერტიკალურ, ხოლო პულბეითები მონაცვლეობით ორივე სიბრტყეში. ჟერკბაიტს აქვს მძიმე და დიდი სხეული – მაღალი და ფართო პირებით. ამ სახის სატყუარას სჭირდება ძლიერი წნელები და მასრები. არსებობს სპეციალური “jerk” ჯიშების მექანიზმები, რომლებსაც აქვთ დიდი ტესტი და მულტიპლიკატორები. ჯერკბაიტებს ძირითადად იყენებენ დიდი თევზების დასაჭერად.
რატლინი (Rattlin) – ამ მოდელის ვობლერებს არ აქვს “ნიჩაბი” და მის კორპუსში ფოლადის საფანტია განთავსებული. გატარებისას საფანტი ხმაურობს და იზიდავს მტაცებელს. ძუასთან შემაერთებელი რგოლი რატლინს ზურგზე აქვს, რაც ბრტყელ ფორმასთან ერთად გატარებისას განსაკუთრებულ ვიბრაციას (თამაშს) ქმნის. ეს ბრტყელი ფორმის ვობლერი პირების გარეშე, ზურგზე ხაზის დამაგრებით. ამ სტრუქტურის
წყალობით, შემობრუნებისას, სატყუარა დგას ძუა/წნულთან შედარებით მცირე კუთხით და მოძრაობს ხშირი და მცირე ვიბრაციებით. ძირითადი გამოყენება არის ქორჭილაზე და ქარიყლაპიაზე თევზაობა.
დარტერი(Darter) – ვობლერს ვიწრო და გრძელი კორპუსი აქვს. თავის ნაწილი გარკვეული კუთხითაა დამზადებული. გატარებისას გააჩნია დაბალ სიხშირიანი თამაში. დარტერს აქვს გრძელი, წვრილი და ზოგჯერ მოხრილი სხეული დანას გარეშე, რომლის წინა ნაწილი დიაგონალზეა მოჭრილი. ამოღებისას სატყუარა აკეთებს ქაოტური ვიბრაციებით მოძრაობს და მოძრაობს ავადმყოფი ან დაჭრილი თევზის იმიტაციას.
სტიქბეითი (Stick Bait) – საკუთარი ფორმის გამო ამ მოდელმა არაოფიციალური სახელი -ჩხირი- მიიღო. ამ ვობლერს არ გააჩნია “ნიჩაბი”. მისი თამაში გატარების ტიპზეა დამოკიდებული. ამავე მოდელს განეკუთვნებიან ვოლკერი და პროპპერი. ვოლკერს არ გააჩნია “ნიჩაბი” და წყლის ზედაპირთან ჭერისთვისაა განკუთვნილი. პროპპერი აღჭურვილი ერთი ან ორი პროპელერით, რომლებიც წინ ან უკანაა განლაგებული (ან წინაც და უკანაც).
მოძრავი (Jointed) – სხვადასხვა ფორმის ვობლერები, რომლებიც შედგებიან ორი ან სამი ერთმანეთთან მოძრავი შეერთებით გადაბმული სექციებისგან. სატყუარას კორპუსი შედგება ორი ან მეტი ნაწილისაგან სახსარიანი სამაგრებით. ამ სტრუქტურის წყალობით, ამოღებისას ის იხრება, თევზის ბუნებრივ მოძრაობას მიბაძვით. ვობლერი შესაფერისია ნებისმიერი გატარებისთვის და განსაკუთრებით ეფექტურია ტვიჩინგისთვის. მისი მოქნილი სხეული კაუჭებს მეტ თავისუფლებას აძლევს, რაც მნიშვნელოვნად ამცირებს თევზის გაქცევის რისკს.
სვიმბეითი (Swim Bait) – ამ კლასის ვობლერები მეტწილად დამზადებულია რბილი მასალისგან რეზინის ან სილიკონისგან, თუმცა ხშირია სხვა მასალისგანაც დამზადებული. აქვს კომპოზიტური კორპუსი. და შედგება რამოდენიმე, ერთმანეთთან მოძრავი შეერთებით გადაბმული სექციებისგან. თევზის გარდა, ამ კატეგორიაში შედის მოდელები, რომლებიც ბაძავენ სხვა ცხოველებს: ხოჭოებს, ბაყაყებს და ა.შ. სახეობა შერჩეულია მტაცებლისთვის. ასევე, სვიმბაიტები განსხვავდება კრიტერიუმების მიხედვით, როგორიცაა ზომა, წონა, ფერი. გამოიყენება როგორც ზედაპირული თევზაობისთვის. ასევე ფსკერული. ვობლერის ფორმის მიხედვით არჩევისას ყურადღება უნდა გაამახვილოთ თევზაობის პირობებზე, ასევე თევზაობის ტექნიკაზე, რომლის გამოყენებასაც აპირებთ, რათა სატყუარამ სრულად გააცნობიეროს თავისი პოტენციალი.
სხვადასხვა მწერების იმიტაციები (Cicada) – ვობლერები, რომლებიც თავისი ფორმით იმიტირებენ მწერებს, კიბორჩხალებს, ბაყაყებს, მღრღნელებს და სხვა, მათი ფორმის გარდა ვობლერებს განასხვავებენ ფერით და ზომით. არსებობს აგრეთვე გარდამავალი მოდელებიც.